مراقبت‌های پس از درمان
مراقبت‌های پس از درمان
پس از پایان درمان دندانپزشکی، در بسیاری از موارد، آگاهی از نکات مراقبتی پس از درمان ضروری است؛ به همین دلیل شما را به مطالعه نکات زیر دعوت می‌کنیم تا پاسخ سوالاتتان را بیابید:
مراقبت‌های پس از ایمپلنت
– سعی کنید تا ۲۴ ساعت بعد از جراحی استراحت کنید.
– روز اول غذای سرد، نرم، و سبک میل نمائید.
– تف نکنید و در صورت نیاز به آرامی آب دهان خود را تخلیه نمائید.
– داروهای تجویز شده توسط دندانپزشک را طبق دستور استفاده نمائید و از مصرف خود سرانه دارو بپرهیزید.
– روز اول دهان را شستشو ندهید.
– مشروبات الکلی مصرف نکنید.
– تا یک هفته سیگار نکشید.
– اگر در جراحی از بیهوشی استفاده شده به هیچ وجه رانندگی نکنید.
– بعد از هر وعده غذا با احتیاط مسواک زده و دهان خود را شستشو دهید.
– در صورت تجویز دهانشویه کلرهگزیدین، نخست مسواک زده، سپس دهان را آب نمک رقیق و گرم شستشو داده، آنگاه به مدت ۳۰ ثانیه دهانشویه را در دهان غرغره نموده و بعد از بیرون ریختن آن تا ۳۰ دقیقه نوشیدنی یا غذا میل ننمائید.
– در صورتی که پروتز متحرک دارید تا یک هفته از آن استفاده ننمائید.
– تا یک هفته از فعالیت‌های سنگین و ورزشی بپرهیزید.
– ۷ الی ۱۰ روز بعد برای کشیدن بخیه‌ها به درمانگاه مراجعه نمائید.
– عوارض احتمالی: درد، تب و لرز خفیف (طبیعی است؛ از مسکن تجویز شده توسط دندانپزشک استفاده کنید)، تراوش خونابه (طبیعی است؛ یک تکه گاز استریل را در محل قرارداده و ۲۰ دقیقه فشار دهید)، خونریزی (به درمانگاه مراجعه نمائید)، تورم (بعد از ۲۴ ساعت ناحیه را کمپرس گرم نمائید)، شل شدن قسمت خارج لثه‌ای (سریعاً به درمانگاه مراجعه نمائید).
مراقبت‌های پس از پروتز ثابت
در صورت انجام درمان بریج به دلیل وجود فضای خالی در زیر دندان میانی بریج و افزایش احتمال گیر غذایی از نخ دندان‌های مخصوص زیر بریج استفاده نمائید. برخی بیماران تصور می‌کنند که روکش و بریج نیاز به مسواک زدن ندارد که این تصوری نادرست می‌باشد.
مراقبت‌های پس از پروتز متحرک
– توصیه می‌شود که روزهای اول استفاده، حتی در هنگام خواب (به منظور عادت) دندان مصنوعی را خارج نکنید.
– حداقل ۲ بار در روز مسواک زده شود.
– هنگام تمیزکردن پروتز، مراقب افتادن آن از ارتفاع باشید.
– با مسواک مخصوص دندان مصنوعی، سطح داخلی و خارجی پروتز و با یک مسواک بسیار نرم لثه و مخاط داخلی دهان تمیز شود.
– بعد از مسواک با تجویز پزشک، با استفاده از دهان شویه مانند آب نمک، سدیم فلوراید یا کلرهگزیدین دهان را ضد عفونی کنید.
– قبل از خواب حتماً پروتز متحرک برداشته شود.
– هفته‌ای یک بار دندان مصنوعی را داخل یک محلول ضد عفونی کننده قرار دهید.
– در صورت عدم استفاده، پروتز در ظرف آب نمک قرار داده شود.
– هنگام حمام کردن میتوانید پروتز را داخل یک محلول تمیزکننده قرار دهید. محلول تمیزکننده را می‌توان با اضافه کردن یک قاشق چایخوری سرکه یا قرص مخصوص شستشوی پروتز به یک لیوان آب ولرم تهیه کرد. بعد از خارج کردن دندان مصنوعی از محلول تمیزکننده آن را به طور کامل با آب شستشو و سپس آن را داخل دهان قرار دهید.
– استفاده از پروتز متحرک به مدت طولانی سایش دندان‌ها، تحلیل استخوان و لثه‌ها و گاه لقی و پوسیدگی دندان‌های پایه را به دنبال دارد که نیاز به ترمیم و تعویض پیدا می‌کند.
– از وسایل فلزی جهت تمیز کردن فضای خالی بین دندان‌ها استفاده ننمائید. استفاده از خلال چوبی نیز می‌تواند موجب تحلیل لثه شود.
– در پروتز پارسیل متحرک، رعایت بهداشت دهان و دندان‌های باقی‌مانده الزامی است.
– مراجعه مرتب بیمار به دندانپزشک و توجه به تذکرات وی توصیه می‌گردد.
– عوارض احتمالی: زخم لثه، گونه و زبان، تنگ یا گشاد بودن پروتز (از هرگونه دستکاری خودداری کرده و جهت اصلاح و تعمیر به دندانپزشک مراجعه کنید)
مراقبت‌های پس از جراحی دندان
– تکه گاز گذاشته شده بر محل دندان کشیده شده را به مدت حداقل نیم ساعت با فشار ملایم فک در دهان نگهدارید.
– به علت طولانی بودن زمان بی‌حسی (معمولاً ۴-۳ ساعت) و بی‌حس بودن بافت‌های نرم اطراف دندان، مواظب باشید لب، گونه یا زبان گاز گرفته نشود.
– از شستشوی دهان در روز جراحی خودداری نمائید و از مک زدن و خالی کردن مکرر آب دهان اجتناب نمائید.
– از روز دوم دهان را به آرامی با سرم نمکی یا آب نمک رقیق شده و یا محلول ضد عفونی تجویز شده، بعد از هر وعده غذا و در ساعات بیداری، هر سه ساعت شستشو دهید.
– مقداری نشت خونابه به مدت چندین ساعت بعد از جراحی دهان طبیعی است. در صورت بروز خونریزی تکه‌ای گاز استریل بر موضع قرار داده و با فشار ملایم دندان‌های مقابل بر روی آن به مدت ۳۰ دقیقه نگهدارید. در صورت ادامه خونریزی این عمل را تکرار نموده و از تعویض گاز با فاصله‌های زمانی کم‌تر از ۳۰ دقیقه خودداری نمائید.
– بعد از انجام جراحی بر روی جراحت داخل دهان قشر خاکستری رنگی ممکن است دیده شود و دهان تا چند روز بد طعم و بوی نامطبوعی دارد. این حالات طبیعی بوده و نشانگر وجود عفونت نمی‌باشد.
– روز اول رژیم غذایی مایع یا نرم ولرم یا سرد داشته باشید و از روز بعد در صورت عدم ناراحتی میتوانید از غذاهای معمولی استفاده کنید (با طرف دیگر فک غذا جویده شود). مصرف مایعات و غذاهای کافی و مقوی بعد از جراحی ضروری بوده و در التیام و بهبودی شما تأثیر بسزایی دارد. مراقب باشید از فشار مستقیم لقمه غذایی بر روی ناحیه بخیه زده شده تا یک هفته اجتناب شود.
– تورم و درد بعد از جراحی قابل انتظار است. کاربرد کمپرس سرد (کیسه یخ) از خارج دهان، بعد از جراحی و ادامه آن در روز اول (به صورت متناوب) در کاهش تورم مؤثر است.
– حداکثر تورم در مدت ۴۸-۲۴ ساعت بعد از جراحی به وجود می‌آید که سپس به صورت تدریجی کاهش یافته و طی ۱۰-۷ روز از بین می‌رود.
– گاهی اوقات بعد از کشیده شدن دندان، لخته خونی از حفره دندان کشیده شده جدا شده و عارضه‌ای به وجود می‌آید که اصطلاحاً درای ساکت (حفره خشک) نامیده می‌شود. این عارضه چند روز بعد از درآمدن لخته ایجاد شده و درد نسبتاً شدیدی دارد. در صورت حادث شدن این عارضه با درمانگاه تماس بگیرید.
– بعد از جراحی تا چند روز از کشیدن سیگار و پیپ و استفاده از نی برای نوشیدن مایعات خودداری نمائید.
– قرار دادن دو بالش در زیر سر به هنگام استراحت توصیه می‌گردد.
– مسواک زدن دندان‌ها از روز بعد از جراحی بدون اشکال بوده و دقت نمائید به مدت یک هفته از مسواک زدن مستقیم بخیه‌ها خودداری شود.
– یک هفته بعد از عمل جراحی جهت کشیدن نخ‌های بخیه به درمانگاه مراجعه نمائید.
مراقبت‌های پس از جراحی لثه
– تف نکنید و در صورت نیاز، آرام آب دهان را بیرون بریزید.
– از دستکاری پانسمان با دست، زبان و یا از مکیدن آن خودداری کنید.
– اولین روز بعد از جراحی استراحت کنید.
– داروهای خود را طبق دستور مصرف کنید.
– از مسکن‌های تجویز شده جهت تسکین درد استفاده کنید.
– از خوردن و آشامیدن نوشیدنی و موادغذایی ترش مزه پرهیز نمایید.
– روز اول از غذاهای مایع و سرد استفاده کنید. از روز بعد، غذاهای نرم استفاده نموده و غذا را طرف دیگر که پانسمان ندارد بجویید.
– در روز اول از دهانشویه استفاده نکرده و مسواک نزنید.
– بعد از جراحی سیگار نکشید.
– به مدت چند روز، از انجام فعالیت‌های شدید بدنی و حمام گرم اجتناب کنید.
– ناحیه جراحی شده را از بیرون دهان، با استفاده از کیسه آب یخ، کمپرس سرد نمایید. (۱۰ دقیقه یکبار و به مدت چند دقیقه)
– از روز دوم به بعد، پس از هر غذا اول مسواک بزنید (به جز ناحیه جراحی شده) و سپس از دهانشویه (در صورت تجویز دندانپزشک) به ملایمت و بدون فشار استفاده نمائید.
– پس از برداشته شدن پانسمان و کشیدن بخیه‌ها، در روزهای اول دندان‌های ناحیه عمل شده را به آرامی و با احتیاط مسواک کنید و دقت نمائید که ضربه و فشار به لثه وارد نشود.
– جهت پیشگیری ار ابتلای مجدد به بیماری لثه، رعایت بهداشت الزامی است.
– هر ۶ ماه یک بار جهت معاینات دوره‌ای به دندانپزشک مراجعه کنید.
– بعد از جراحی لثه، دندان ممکن است به تحریکات حرارتی، مقداری حساس شود که به مرور زمان کم‌تر شده و در نهایت از بین می‌رود.
– عوارض: حساسیت دندان‌ها (از خمیر دندان ضد حساسیت تجویز شده استفاده کنید)، جدا شدن تکه‌ای از پانسمان (اگر تیز و ناراحت‌کننده بود به درمانگاه مراجعه کنید)، خروج مقداری خونابه در ۵-۴ ساعت اولیه (طبیعی است؛ یک تکه گاز استریل خیس شده را در محل روی پانسمان قرار داده و با فشار انگشتان به مدت ۱۵-۱۰ دقیقه نگه دارید)، خونریزی شدید ( به درمانگاه مراجعه کنید)، ضعف، تب و لرز شدید (به درمانگاه مراجعه کنید)، ضعف، تب و لرز خفیف در ۲۴ ساعت اول (طبیعی است)، تورم شدید همراه تب (به درمانگاه مراجعه کنید).
مراقبت‌های پس از درمان ریشه
– یک تا دو ساعت پس از درمان از میل نمودن هر نوع خوراکی جویدنی خودداری نمائید و تا مرحله بعد درمان حتی‌الامکان با سمتی که تحت درمان قرار گرفته است غذای سفت نجوید. ممکن است از یک تا ده روز دندان درد خفیف تا شدید داشته باشید که میتوانید جهت تسکین درد هر ? تا ? ساعت از مسکن استفاده نمائید.
– در صورتی که در ناحیه صورت و اطراف اندو شده (عصب‌کشی شده) تورم ایجاد شود جهت دریافت آنتی‌بیوتیک مناسب به دندانپزشک خود مراجعه کنید و از مصرف بی‌رویه دارو یا آنتی‌بیوتیک به طور خودسرانه خودداری کنید.
– اگر احساس کردید پانسمان یا پرکردگی موقت دندان شما بلند است به دلیل احتمال شکستن دندانتان جهت اصلاح آن به دندانپزشک مراجعه کنید.
– در بعضی موارد تا حدود یک ماه بعد از درمان ریشه هنگام جویدن غذا دندان به ضربه حساس است که به مرور این حساسیت کم می‌شود و دلیل آن درمان نامناسب نیست و در صورت افزایش یا تداوم بیش از یک ماه باید به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
– بعد از اتمام درمان ریشه در اکثر موارد قسمت تاجی دندان پانسمان یا پرکردگی موقت می‌باشد که برای بازسازی قسمت تاج دندان باید درمان ترمیمی و یا پروتز انجام پذیرد.
– لطفاً شرایط بعد از درمان اندو دندان خود را با اندو دیگران یا حتی دندان دیگر خود مقایسه نفرمایید چون عوامل مختلفی در به وجود آمدن این شرایط دخیل هستند که در صورت لزوم دندانپزشک شفاهی به شما توضیح خواهد داد.
مراقبت‌های پس از کشیدن دندان
– تکه گاز گذاشته شده بر محل دندان کشیده شده را به مدت حداقل نیم ساعت با فشار ملایم فک در دهان نگهدارید.
– از مک زدن و خالی نمودن مکرر آب دهان خودداری کنید.
– از خوردن اغذیه سفت و نوشیدنی‌های داغ در روز اول اجتناب نمائید.
– از کشیدن سیگار و پیپ و استفاده از نی برای نوشیدن مایعات تا چند روز خودداری نمائید.
– شب اول آن ناحیه مسواک نشود.
– از روز دوم با آب و نمک رقیق ولرم و یا محلول شستشوی نمکی روزانه چند بار دهان را به آرامی و بدون پمپاژ نمودن شستشو دهید.
– خروج و نشست مقداری خونابه از محل دندان کشیده شده به مدت ۲-۱ روز طبیعی بوده و نیازی به ویزیت دندانپزشکی ندارد.
– در صورت عارض شدن خونریزی در منزل، یک تکه گاز استریل مرطوب شده را بر روی محل دندان کشیده شده گذاشته و با فشار ملایم دهان را ببندید و ضمناً از بیرون دهان، کمپرس سرد (کیسه یخ) نمائید.
– در صورتی که خونریزی شدید و غیر قابل کنترل باشد به درمانگاه مراجعه نموده و از گذاشتن داروها و مواد محتلف بر موضع اجتناب نمائید.
– در صورت عارض شدن درد از استامینوفن استفاده نمائید و از مصرف داروهای مسکن ضد التهابی مثل آسپرین و بروفن به علت اینکه خاصیت ضدانعقادی دارند، خودداری نمائید.
– در صورت بروز تورم و عفونت با درمانگاه تماس بگیرید.
– توجه داشته باشید به علت طولانی بودن زمان بی‌حسی (معمولاً ۴-۳ ساعت) و بی‌حس بودن بافت‌های نرم اطراف دندان، لب، گونه یا زبان گاز گرفته نشود.
– گاهی اوقات به علت درآمدن لخته خون از حفره دندان کشیده شده، عارضه‌ای به وجود می‌آید که اصطلاحاً درای ساکت (حفره خشک) نامیده می‌شود. این عارضه درد نسبتاً شدیدی داشته و بعد از ۳-۲ روز به وجود می‌آید. در صورت بروز آن به درمانگاه مراجعه نمائید.
– دهان تا چند روز بعد از کشیدن دندان بد طعم بوده و بوی نامطبوعی دارد که طبیعی بوده و نشانه وجود عفونت نمی‌باشد.
مراقبت‌های پس از دندانپزشکی کودکان
– پس از بی‌حسی موضعی خصوصاً در فک پایین احتمال جویده شدن لب، گونه و زبان وجود دارد. بنابراین، به والدین توصیه می‌شود در ۲ ساعت اول بعد از درمان، از دادن غذا به کودک خودداری کنند.
– در ترمیم‌های هر فک دندان تا ۲۴ ساعت به کودک غذای رنگی یا نوشابه ندهید.
– پس از کشیدن دندان گاز استریل را در محل دندان به مدت ۳۰ دقیقه قرار دهید و از کودک بخواهید که آب دهان خود را قورت بدهد.
– برای حفظ سلامت دهان و دندان کودک خود هر ۶ ماه یکبار به دندانپزشکی مراجعه کنید.
مراقبت‌های در حین انجام درمان ارتودنسی
– همکاری و مراجعات منظم بیمار به مطب، جهت فعال کردن فنرهای ارتودنسی الزامی است.
– پس از چسباندن سیم‌های ثابت در دهان، چند روز اول صحبت کردن و غذا خوردن دچار مشکل می‌شود اما به مرور زمان به آن عادت خواهید کرد.
– پس از نصب براکت، تا چند روز از غذاهای نرم استفاده کنید.
– در روزهای اول از خوردن مواد رنگی مانند سس، سبزی، شکلات، نوشابه، چا، قهوه و … خودداری کنید.
– از جویدن آدامس و خوردن خوراکی‌های سفت و چسبنده مانند ته‌دیگ، گز و تافی برای جلوگیری از شکستن و کج شدن سیم‌های ارتودنسی به شدت اجتناب کنید.
– از شکستن تنقلات مثل تخمه و بادام و … خودداری کنید.
– جهت جلوگیری از گیر کردن مواد غذایی و پوسیدگی دندان‌ها می‌بایست براکت‌ها و سیم‌های ثابت ارتودنسی توسط مسواک‌های مخصوص و برس‌های بین دندانی تمیز گردد تا از بو گرفتن و تغییر رنگ دندان‌ها جلوگیری شود.
– هنگام فعالیت‌های شدید ورزشی و سنگین که ممکن است با ضربه به سر و صورت همراه باشد و یا هنگام شنا، مراقب سیم‌های ارتودنسی باشید و در صورت امکان از محافظ استفاده کنید.
– در صورت افتادن یا شل شدن براکت‌ها، به درمانگاه مراجعه نمائید.
– با مشاهده هر گونه زخم و ممانعت در غذا خوردن و صحبت کردن، هرگز براکت را دستکاری نکنید و به درمانگاه مراجعه کنید.
– عوارض: احساس درد و فشار (پس از یک تا دو روز برطرف می‌شود، از مسکن تجویز شده استفاده کنید)، زخم لثه، گونه و زبان و مزاحمت در غذا خوردن و صحبت کردن (هرگز برامت را دستکاری نکنید و بلافاصله به مطب مراجعه نمائید)، جدا شدن براکت (در اولین فرصت جهت چسباندن مجدد به درمانگاه مراجعه کنید)، جدا و یا شکسته شدن یا کج شدن سیم (در اولین فرصت به درمانگاه مراجعه فرمایید).
